Öncelikle ayakkabının erkek giyimindeki en önemli eleman olduğunu düşündüğümü ve büyük önem verdiğimi belirteyim. Ayakkabının kalitesinin genel olarak fiyatı ile doğru orantılı olacağını belirterek bu konuda bütçenizi zorlamanızı öneririm. Siz bakmayın atasözüne, dost da düşman da ilk olarak ayağa bakıyor. Birçok kişinin ilk tanıştığı insanı ayakkabılarına bakarak değerlendirdiğini rahatlıkla söyleyebilirim.
Kaliteli bir ayakkabı İsviçre çakısı gibi çok özelliklidir 🙂 Hem şık, hem rahat, hem de dayanıklıdır; yıllar boyu formu bozulmadan rahatlıkla giyebilirsiniz. Su geçirmezlik, hava alma, özel tabanlar gibi özellikler ile gün boyu rahat edersiniz. Ama en önemlisi, ayakkabılar kendini ilk bakışta belli edecek kadar klas durur.
“Bir ayakkabıya şu kadar para vereceğime ucuzundan iki tane alır sürekli yeni giyerim” düşüncesini doğru bulmam, “ucuz etin yahnisi yavan olur” deyimini hatırlatırım. Hem sıradan iki çift ayakkabınız olur, hem de ikisinin toplam ömrü hala daha kısa olur. Ayrıca emin olun, bir yıllık sıradan bir ayakkabı, 2-3 yıllık kaliteli bir ayakkabıya göre daha yıpranmış görünür.
Ayakkabılarınızı işi ayakkabı üretmek olan markalardan almanızı öneririm; uzun yılların deneyimini kalitelerine yansıttıklarını görebilirsiniz. Örneğin Allen Edmonds, ayakkabıların tabanına bir katman erimiş mantar koyuyor, böylece ayakkabı zaman içerisinde ayağınızın şeklini alarak daha rahat etmenizi sağlıyor. Bunun gibi önemli markalardan alışveriş yaptığınızda, ayakkabıda bir sorun yaşadığınız zaman hemen çözüm üretmelerini de bekleyebilirsiniz. Ayrıca, ufak bir ücret karşılığı, yıllarca kullandığınız ayakkabılarınızı fabrikalarına göndererek bakımdan geçirmelerini isteyebilirsiniz. Böylece ayakkabılarınızın tabanını, topuğunu, astar ve bağcıklarını değiştirecekler; üst derisini ütüleyerek çatlaklarını gidereceklerdir. Son bir boya ve bakımdan geçirecekleri ayakkabılarınızın neredeyse yeni bir çift almış kadar yenilenmiş olacağından emin olabilirsiniz.
Yurt dışında üretilen birçok kaliteli markada, ayakkabı numarasının yanı sıra genişliğini de seçebileceğiniz ölçüler bulunuyor (B, C, D, E, vb. şekilde). Böylece ayaklarınız çok ince ya da kalın olsa bile standart bir kalıbın içine sokuşturmak zorunda kalmıyor, size özel imal edilmiş gibi çok rahat ayakkabılar satın alabiliyorsunuz. Maalesef ben yerli markalarda bu genişlik ölçüsüyle karşılaşmadım, sürekli talep ederek başlamaları sağlanabilir belki.
Bir de şu konuyu vurgulamak isterim; ayakkabıyı hangi amaçla kullanacaksanız, ona uygun bir ayakkabı satın alın. “Hem öyle hem böyle giyerim” diye düşünmeyin, muhtemelen hem öyle giydiğinizde uyumsuz olur, hem de böyle… Takım elbise altına giymek için lastik tabanlı ya da kösele ayakkabı görünümlü spor ayakkabı almayın mesela. Ya da, çoğunlukla yürüyüş için kullanacaksanız sadece güzel görünüyor diye tenis ayakkabısı almayın (Ben uzun yıllar çok renkli oluyorlar diye yürüş ayakkabısı satın almıyordum, sonunda ön yargımı kırıp bir çift satın aldım; rahatlığı ile birlikte yıllarca ne büyük enayilik yaptığımı gördüm).
Gelelim ufak püf noktalarına:
Kösele tabanların, el dikişi ile ayakkabının gövdesine (Goodyear Welt olarak bilinen bir yöntem ile) iliştirilmesi, ayakkabının kalitesini gösteren önemli bir ayrıntıdır. Ayakkabının dayanıklılığını önemli ölçüde artırır. Ayakkabının altını incelediğinizde, kenar kısımlardaki dikişleri görebilirsiniz. Yalnız, bazı markalar açıkgözlülük yaparak, ayakkabı tabanına dikiş yapılmış gibi kabartma baskı yapıyorlar; dikkatli olmanızı öneririm. Bu dikişler genelde tabanda açılan bir kanal (ya da yarık) içerisine yapılıyor, buradan ayırt edebilirsiniz.
Ayakkabının üretiminde kullanılan malzemelere de dikkat etmek gerekiyor. Öncelikle, ayakkabılar havayı geçirerek ayağınızın nefes almasını sağlayabilmeli. Bunun için de ayakkabının dışının ve iç astarının üretiminde deri, vb. doğal malzemelerin (ya da GORE-TEX gibi çeşitli katmanlardan oluşan özel kumaşların) kullanıldığından emin olmalısınız. İç astarda işlem görmemiş deri kullanılması durumunda çoraplarınızı boyaması mümkündür, ama çok daha sağlıklı olduğu için kendi adıma tercih ediyorum. Ayakkabının cinsine göre (örneğin spor ayakkabılarda) ayakkabının tabanı yapay malzemelerden üretilebilir, ancak takım elbise ile kullanacağınız ayakkabıların tabanının kösele olmasına özen gösterin. Malzemeleri kontrol etmek için, satın alacağınız ayakkabıyı inceleyerek içerisinde, üzerinde ya da kutusunda yukarıdaki resimdekine benzer bir etiket arayın. Bu etiket üzerinde ayakkabının dışında, iç astarında ve tabanında hangi malzemelerin kullanıldığını görebilirsiniz. Takım elbise için ayakkabı alırken, tamamının deri olmasını tercih etmenizi öneririm.
Kösele ayakkabı satın alırken bağcıklarının mümkün olduğunca ince ve mum ile kaplanmış olmasına dikkat etmenizi öneririm. Kalın bağcıklar ayakkabıyı spor ayakkabı gibi göstereceği gibi, mum kaplı bağcıklar hem kolay çözülmeyecek hem de daha yavaş yıpranacaktır.